تقسیم بندی قوانین از حیث محتوا

تقسیم بندی قوانین از حیث محتوا
الف – قوانین ماهوی (موجد حق): قوانینی که ناظر به ایجاد یا زوال و انتقال حق فردی باشد. مثل موادی که شرایط اساسی صحت معاملات یا مقدار قابل تصرف در وصیت و سهام وارثان یا جرائم را تعیین می کند.
ب- قوانین شکلی (تشریفاتی): قوانینی که ناظر به آیین، تشریفات و طرح و تعقیب دعوا و نحوه رسیدکی به آنها باشد. مثل مقررات مربوط به طرز تنظیم وصیت نامه تشریفات اسناد رسمی و چگونگی دعوت طرفین به دادرسی.

توجه مهم: قانون آیین دادرسی کیفری و قانون آیین دادرسی مدنی جزو قوانین شکلی هستند.
2-4 تقسیمات علم حقوق به لحاظ رابطه
علم حقوق از لحاظ رابطه به دو دسته خصوصی و عمومی تقسیم بندی می گردد.حقوق خصوصی حاکم بر روابط افراد با یکدیگر است و شامل حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق خانواده و حقوق مالکیت فکری می باشد.
در خصوص موضوعات حقوق مدنی، حقوق و تکالیف مردم در جامعه به حقوق عین ذهنی تقسیم شود. حقوق مالی از نمونه های حقوق عینی است و به مجموعه حقوقی گفته می شود که دارای ارزش اقتصادی و قابل مبادله با پول است. مانند حق مالکیت یک شئ و یا حقی که طلبکار بر بدهکار پیدا می کند و به موجب آن می تواند ما را از او مطالبه کند، اما منظور از حقوق ذهنی، امتیازاتی است که مربوط به شخصیت انسانی افراد است و قابل تقویم به پول نمی باشد. مانند حق ازدواج کردن و حق ارث بردن.
قانون مهم ترین منبع حقوق مدنی است و قانون مدنی که در ۱۳۳۵ ماده در سه دوره قانونگذاری و در سالهای ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۴ توسط مجلس شورای ملی به تصویب رسید مهم ترین مجموعه قانون مربوط به حقوق مدنی است که در درجه اول بر اساس فقه شیعه و سپس با استفاده از قوانین مدنی کشورهای فرانسه، سوئیس و بلژیک تدوین شده است.
به طور کلی نظام اصلی حقوق دنیا به دو دسته نظام رویه قضایی و نظام حقوق مدون با مدنی (رومی ژرمنی) منقسم می گردد. همچنین مباحث و موضوعات علم حقوق را می توان از نظر روابط و قلمرو اجرایی در تقسیم بندی های دیگری جای داد.